Terugblik 1e kwartaal 2022
De wereldeconomie is in het eerste kwartaal van 2022 verder gegroeid. Nadat de pandemie lange tijd een onzekere factor vormde binnen de economie, zorgde het afgelopen kwartaal juist de Russische invasie voor onrust. Sommige voorlopende economische indicatoren in de ontwikkelde wereld wijzen erop dat de kans op een recessie toeneemt. Een voorbeeld daarvan is de inversie van de rentecurve in de Verenigde Staten. De rente over staatsleningen met een looptijd van twee jaar kwam daar hoger te liggen dan van leningen met een looptijd van tien jaar. In het verleden was dat een vrij betrouwbare indicator voor een toekomstige recessie. Dit soort indicatoren geeft aan dat we in een late fase zijn aangekomen van de economische groeicyclus.
Er zijn verschillende manieren waarop het aanhoudende conflict tussen Rusland en Oekraïne van invloed is op de wereldeconomie. Grondstofprijzen zijn verder gestegen, het financiële klimaat is verslechterd en de onzekerheid over de koers die centrale banken gaan volgen is toegenomen. Deze zaken hebben een negatieve impact op de inflatie, het consumentenvertrouwen en de reële economische activiteit. In het eerste kwartaal was stagflatie het sleutelwoord op financiële markten. Helemaal terecht is dat niet, want de meeste ontwikkelde economieën laten nog een bovengemiddeld groeitempo zien. Maar de groei-en inflatiemix is wel degelijk verslechterd.
Federal Reserve staat voor grote uitdaging
De omgekeerde rentecurve wijst erop dat de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) voor een enorme uitdaging staat. Als de centrale bank de inflatie serieus wil aanpakken, wordt het heel moeilijk om de groei af te remmen zonder dat de economie in een recessie belandt. In het eerste kwartaal zijn grondstofprijzen met 36% gestegen. Het gevolg is dat de inflatiepiek wat later komt dan verwacht. De vastgoeddruk als gevolg van logistieke problemen is in het eerste kwartaal overigens iets gedaald. Maar de omikrongolf in China dreigt de inflatie juist weer aan te wakkeren. In het land wijzen de voorlopende indicatoren voor zowel diensten voor het eerst sinds begin 2020 weer op een economische krimp. Door lockdownmaatregelen kan de productie in de maaksector tijdelijk dalen en dat leidt mogelijk tot hogere inkoopkosten.
In de Verenigde Staten (VS) gaat veel aandacht uit naar de PCE-kerninflatie. Die liep in maart verder op naar 5,4%. In de eurozone kwam de HICP-inflatie zelfs uit op 7,5%, aangezien de regio als grote netto-importeur van energie veel last had van gestegen grondstofprijzen. De reële lonen –waarbij de salarisgroei wordt afgezet tegen inflatie –zijn in de eurozone gekelderd, ondanks een zeer lage werkloosheid van 6,8% in die regio. Aangezien het beheersen van de inflatie nu topprioriteit is voor centrale bankiers, anticipeerdende financiële markten in maart op extra renteverhogingen. Voor 2022 zijn nu acht renteverhogingen ingeprijsd in de Fed-futures. Voor de Europese Centrale Bank (ECB) zijn dat er bijna drie.
Terugblik financiële markten
In het eerste kwartaal zijn grondstofprijzen in dollars gemeten met 36,1% gestegen. Naast een toename van de wereldwijde risicopremies, is dat uiteraard voor een groot deel het gevolg van een aanbodverstoring. De westerse wereld heeft strenge sancties ingesteld tegen Rusland. Dat land is de op twee na grootste olieproducent ter wereld. In reactie op de oplopende inflatie sorteren centrale banken steeds nadrukkelijker voor op een verkrapping van het monetaire beleid, via het verhogen van de rente.
Het vooruitzicht van een stijgende rente maakt het voor beleggers minder aantrekkelijk om hun vermogen aan te houden in obligaties. De staatsobligatierente schoot omhoog en de wereldwijde staatsobligatie-index daalde in het kwartaal met 4,9%. De rente op Amerikaanse staatsleningen met een looptijd van twee jaar liep met 155 basispunten op. Dat is de grootste stijging sinds 1984. Hierdoor kenden Amerikaanse staatsobligaties een van de slechtste kwartalen in de afgelopen decennia. De index daalde in euro’s uitgedrukt met 5,5%. Omdat de liquiditeit is afgenomen, vragen obligatiebeleggers een hogere vergoeding voor het risico dat ze lopen. Die hogere risicopremies leiden ertoe dat het renteverschil van bedrijfs- en high yield-obligaties in vergelijking met veilige staatsleningen is toegenomen. De MSCI World Index (gemeten in euro's) sloot het eerste kwartaal van 2022 af met een verlies van 3,0%.
