Terugblik 3e kwartaal 2021
In het derde kwartaal heeft het economisch herstel doorgezet. De kracht ervan nam echter af. Dat is bijvoorbeeld te zien aan de ontwikkeling van de indicatoren voor het producentenvertrouwen. De snelheid van het economisch herstel verschilt per gebied en wordt sterk beïnvloed door lokale lockdowns en de hoogte van de besmettingsgraad met de Delta variant.
Delen van de dienstensector met een hoge contactfrequentie zoals kantoorfaciliteiten (catering) en de internationale reisbranche, zijn nog niet terug op het niveau van voor Covid-19. De generieke dienstensector zit echter nog steeds in de lift. Ook in de wereldwijde productiesector bleef het economisch momentum sterk. Hier wordt echter enige afkoeling zichtbaar. De vraag naar goederen en diensten blijft groot, maar de aanbodzijde van de economie kampt met een aantal problemen.
Een energietekort heeft de productie in bepaalde industrieën afgeremd. Dat gebeurt met name in China. Daarnaast blijven de aanvoertijden historisch hoog door logistieke knelpunten. Die knelpunten leiden tevens tot hogere vrachtprijzen. De stijgende inkoopkosten worden vooralsnog doorberekend, aangezien consumenten de prijsstijgingen accepteren en kunnen betalen. In een enquête onder het midden- en kleinbedrijf in Amerika gaf een historisch hoog percentage van de ondervraagde ondernemers aan de verkoopprijzen te zullen verhogen. Deze wijziging in prijsstelling in het Amerikaanse bedrijfsleven wijst erop dat inflatie wel eens minder tijdelijk kan zijn dan eerder werd aangegeven. Mogelijk verdere productieverliezen door aanbodbeperkingen onder stijgende prijzen heeft ertoe geleid dat het woord ‘stagflatie’ weer opduikt. Na vijftig jaar zijn beleggers ineens weer op hun hoede voor de mogelijkheid van stagflatie. Dat is een periode waarin de economische groei vertraagt, werkloosheid hoog blijft en koopkracht afneemt door prijsstijgingen van o.a. energie en voedsel.
Een omslag in de Chinese kredietverstrekking en de ambitie van de Chinese overheid om overdreven kredietverlening in de vastgoedsector een halt toe te roepen, heeft tot problemen geleid bij de grootste vastgoedreus van het land, Evergrande. Meer recent kon ook een andere vastgoedonderneming niet voldoen aan de betalingsverplichtingen. De Chinese overheid moet een dunne draad belopen om enerzijds te ruime kredietverlening te ontmoedigen door deze bedrijven te laten ‘bungelen’ en anderzijds de negatieve gevolgen voor de brede Chinese economie in te perken. De onzekerheid over eventueel besmettingsgevaar voor de wereldeconomie door het mogelijk ineenstorten van Chinees vastgoed blijft daarmee actueel.
Financiële markten
Na een daling in het tweede kwartaal, zette de kapitaalmarktrente in augustus de mars omhoog weer in met een verscherpte stijging in de laatste weken van het derde kwartaal. De combinatie van een afnemend groeitempo met stijgende energieprijzen leidde ertoe dat het risico van stagflatie doorwerkte op financiële markten. Oplopende lange rentes en dalende aandelenkoersen waren het gevolg.
De dollar werd sterker en wereldwijde aandelen wonnen uiteindelijk nog 2,3% in het derde kwartaal. Globale staatsobligaties leverden0,2% in. De best presterende categorie was grondstoffen. De GSCI Commodities Index noteerde een rendement van 7,7% door sterk gestegen energieprijzen. Een vat Brent olie noteerde rond de 80 dollar per vat aan het einde van het derde kwartaal.
