Terugblik economie
Het groeitempo van de economie is in het tweede kwartaal duidelijk afgenomen. In de Verenigde Staten is de ISM manufacturing index – die het vertrouwen meet van inkoopmanagers in de maakindustrie – gedaald van 56 naar 53. Zolang deze leidende indicator boven de 50 noteert, is dat een aanwijzing dat de economie groeit. Maar het is een veeg teken dat een subindex voor nieuwe orders al is omgeslagen naar krimp. Omdat het bedrijfsleven de afgelopen kwartalen de voorraden weer heeft opgebouwd, kan dat een signaal zijn dat de economie afkoelt.
Hand op de knip
Het consumentenvertrouwen zoals gemeten door de Universiteit van Michigan is in juni hard gedaald tot een negatief recordniveau. Huishoudens hebben nog behoorlijk wat overtollig spaargeld. Als gevolg van stijgende energieprijzen en de oplopende hypotheekrente, zijn ze echter steeds minder geneigd om dat aan te wenden voor grote uitgaven. Dat geldt niet alleen voor de Verenigde Staten, maar ook voor andere regio’s. In Europa is er zelfs een kleine kans op een recessie voor de komende 6 tot 12 maanden. De krapte op de energiemarkt vormt een risicofactor en de leidende economische indicatoren voor het continent zijn op oranje gesprongen.
In het Verre Oosten lijkt juist een wat betere fase van de economische cyclus aan te breken. In Azië nemen in Taiwan de exportorders toe, terwijl ook de maakindustrie in China beter op stoom komt. Dat is te danken aan het opheffen van lockdownmaatregelen in verschillende steden en bescheiden maatregelen van de Chinese centrale bank (PCOB) om de economie een duwtje in de rug te geven. In de aanloop naar het vijfjaarlijkse partijcongres van de communistische partij in het vierde kwartaal, kiezen beleidsmakers er mogelijk voor om wat meer stimuleringsmaatregelen door te voeren. Op het congres hoopt president Xi Jinping (opnieuw) herkozen te worden.
Van stagflatiegevaar naar recessievrees
Stagflatie was het modewoord in het eerste kwartaal. In plaats van om de combinatie van hoge inflatie en een stagnerende economie, draait het inmiddels meer om recessievrees. Die wordt behalve door de eerdergenoemde leidende indicatoren, ook gevoed door het prijsverloop van bepaalde grondstoffen. Met name de snelle daling van de koperprijs in juni gold in het verleden vaak als aanwijzing voor een economisch mindere periode.
De focus van de Amerikaanse centrale bank (Fed) ligt echter nog volledig op het terugdringen van de hoge inflatie. Hoewel de beleidsrente in verhouding tot de inflatie nu nog laag ligt, worden maatregelen die ertoe leiden dat de economische groei iets wordt afgeknepen niet bij voorbaat uitgesloten. De PCE-kerninflatie is in mei gedaald tot 4,7%. Dat niveau ligt overigens nog beduidend hoger dan de Fed-doelstelling. De havenopstoppingen en chiptekorten die na de coronapandemie ontstonden, zijn voor een groot deel weggewerkt. Aan de andere kant zorgen prijsstijgingen in andere segmenten zoals huurprijzen ervoor dat de Amerikaanse inflatie hoog blijft.
Terugblik financiële markten
De Amerikaanse S&P 500 Index is sinds de piek op 3 januari 2022 met meer dan 20% gedaald. De MSCI World Index – die is samengesteld uit aandelen van de grootste bedrijven ter wereld – is in euro’s uitgedrukt met 19,1% gedaald en de wereldwijde index voor staatsobligaties verloor 9,4% over de eerste 6 maanden. In het tweede kwartaal bewogen aandelen- en obligatiekoersen in dezelfde richting, terwijl de inflatie in de ontwikkelde wereld halsstarrig boven de 4% bleef.
Net als in het eerste kwartaal waren er de afgelopen drie maanden weinig plaatsen waar beleggers konden schuilen. In dit opzicht trokken vooral grondstoffen de aandacht, met een rendement van 8,6% in dollars gemeten. Op kapitaalmarkten presteerden meer risicovolle obligaties relatief slecht. Dat komt omdat beleggers zich zorgen maken over de afnemende liquiditeit in de financiële wereld, die het lastiger maakt voor ondernemingen om nieuw kapitaal aan te trekken. Ook zorgen over de gezondheid van de balansen in het bedrijfsleven spelen mee.
