Betalen we straks suiker- of vleesbelasting voor onze snack?

De kans is groot dat ouders in de toekomst minder vaak te maken krijgen met jengelende kinderen bij de supermarktkassa. Kinderidolen zoals Nijntje en Kabouter Plop mogen vanaf de herfst van 2020 niet meer schitteren op voedings- en frisdrankreclame gericht op peuters en kleuters, of worden afgebeeld op verpakkingen. Levensmiddelenbedrijven mogen de figuren alleen nog maar inzetten in samenwerking met een erkende autoriteit op het vlak van voeding of beweging. De maatregelen zijn afgekondigd door de Reclame Code Commissie: de instantie op het gebied van zelfregulering van reclame.

In de ogen van Holger Frey, fondsbeheerder van het RobecoSAM Sustainable Healthy Living Equities fonds is de bijstelling van het reclamebeleid een goede zet: “Maar Nederland heeft nog terrein te winnen in vergelijking met internationale koplopers zoals de Scandinavische landen en Groot-Brittannië. Een belangrijk verschil is dat in deze landen de overheid het beleid bepaalt, in plaats van dat er wordt vertrouwd op zelfregulering van de voedingssector. Je ziet dat de regelgeving dan verder gaat dan het weren van kinderidolen op de verpakking. In veel landen is het bijvoorbeeld niet toegestaan om op kinderkanalen reclame te maken voor ongezonde voeding. Sommige landen willen dit soort reclame ook verbieden op alle radio- en televisiezenders voor 21:00 uur ’s avonds.”

Het bewijs stapelt zich op dat dit soort maatregelen wel degelijk effect hebben. Frey: “Vorig jaar bleek bijvoorbeeld uit een onderzoek van UK Cancer Research dat jongeren die elke week één extra fastfood-reclame zien, wekelijks ongeveer 350 calorieën meer voedsel eten dat veel vetten, suiker en zout bevat. De nadelige effecten op de gezondheid worden echter pas echt heel erg duidelijk zichtbaar op de lange termijn. Het duurt ongeveer tien jaar voordat een ongezond eetpatroon tot diabetes type 2 kan leiden.”

Een andere manier om een verandering in eetpatroon op gang te brengen is door het invoeren van belasting op ongezond eten. Dat gebeurt bijvoorbeeld al in ruim twintig landen, zoals het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Arabische Emiraten. Frey: “In dat laatstgenoemde land moeten concern een heffing van maar liefst 50% afdragen als er suiker in een frisdrank zit. Uit onderzoek blijkt dat de verkopen van frisdranken die onder de belasting vallen, gebruikelijk met 20% tot 40% dalen omdat bedrijven het suikergehalte terugschroeven om geen belasting af te hoeven dragen. Het zou mij niet verbazen als dit soort belastingen in de toekomst ook worden ingevoerd voor andere artikelen waar veel suiker, zout of vetten inzit. Op de lange termijn kan je bijvoorbeeld ook denken aan een belasting op vlees. Bij de productie van een kilo varkens- of rundvlees komt respectievelijk 50 tot ruim 300 kilo aan broeikasgassen vrij. Als je kijkt naar hoeveel belang overheden hechten aan de klimaatdoelen, is het niet vreemd als daar uiteindelijk een prijskaartje aan komt te hangen.”

Het goede nieuws is dat er een groeiend deel van de bevolking geen nieuwe regels nodig heeft voor het maken van gezondere voedingskeuzes. Frey: “Mensen zijn de afgelopen jaren steeds kritischer gaan kijken naar wat er op hun bord ligt. Hoe is het gemaakt? Waar komt het vandaan? Consumenten zijn steeds vaker bereid om wat meer te betalen voor voeding die zo min mogelijk bewerkt is. Hierdoor zie je bijvoorbeeld de vergelijkbare verkopen van organische supermarkten naar verhouding snel groeien, terwijl de winstmarge relatief hoog ligt. Bij het RobecoSAM Sustainable Food Equities zijn we altijd op zoek naar bedrijven die van dit soort trends profiteren.”