Column: alle registers ECB open, maar er verandert niets
| VisieECB-president Mario Draghi zorgde op zijn laatste officiële persconferentie over het centralebankbeleid nog maar eens voor vuurwerk. De rente gaat omlaag en de ECB gaat weer obligaties opkopen. Maar heeft dat wel zin?
- Share
Draghi en zijn collega’s zijn somberder geworden over de economische groei en inflatie. Voor dit jaar wordt een groei verwacht van maar 1,1% en volgend jaar wordt niet veel beter met 1,2% groei. De inflatie gaat zelfs terugvallen van 1,2% dit jaar naar 1% volgend jaar, amper de helft van de doelstelling van ’in de buurt van maar net onder de 2%’.
“De kans is aanzienlijk dat een deel van het goedkope geld op de aandelenmarkten terechtkomt”
En dus worden alle registers weer opengetrokken bij de ECB. De rente gaat naar -0,5% en er wordt vanaf november voor €20 miljard aan obligaties opgekocht. Belangrijk daarbij is dat Draghi aangaf dat dit doorgaat tot aan de eerste renteverhoging. Met de huidige inflatieverwachtingen in het achterhoofd kan dit zomaar jaren duren. Eigenlijk is dit een soort kwantitatieve verruiming zonder einde.
Niet zo gek dus dat rentes over de gehele linie weer hard omlaag komen. De terechte vraag is of het ook helpt om het uiteindelijke doel, een hogere inflatie, te bewerkstelligen. De meningen zijn verdeeld. In principe betekenen lagere rentes goedkoop lenen en dus meer besteden en investeren, met uiteindelijk hogere prijzen als resultaat. Maar de afgelopen jaren hebben bewezen dat deze relatie in de praktijk veel minder sterk is dan in de theorieboekjes wordt beschreven.
Niet te bewijzen
Sterker nog, als we kijken naar inflatieverwachtingen zijn we niets opgeschoten. Overigens zal elke centrale bankier beargumenteren dat als de rente niet was verlaagd en als er niet massaal obligaties werden opgekocht, de situatie er nu nog een stuk minder rooskleuriger had uitgezien. Iets wat natuurlijk onmogelijk valt te bewijzen noch te ontkrachten.
Wat het in ieder geval wel betekent is dat de rentes op korte termijn niet echt omhoog gaan. Positieve rentes blijven in schaars in Europa. De kans is ook aanzienlijk dat in ieder geval een deel van dat goedkope geld op de aandelenmarkten terechtkomt. Bovendien worden beleggers die naar hogere rendementen op zoek zijn, gedwongen om naar risicovollere beleggingen te kijken.
Spaarders
Wat ook blijft is de discussie of die negatieve rentes nu doorbelast moeten worden naar de spaarder. Dat voelt voor veel politici niet echt lekker. Het alternatief is dat de banken de kosten voor hun rekening nemen, maar die staan er sinds het uitbreken van de financiële crisis meer dan tien jaar geleden ook nog niet al te florissant voor.
Over het gegeven dat lage of negatieve rentes er ook voor zorgen dat zogenoemde zombiebedrijven - bedrijven die onder normale omstandigheden failliet zouden gaan omdat de hun schulden niet meer kunnen betalen - overeind worden gehouden, hebben we het maar niet.
Meer van hetzelfde
Conclusie: het wordt waarschijnlijk veel van hetzelfde. De groei blijft mager maar niet meteen negatief. Rentes blijven extreem laag, met vervelende bijwerkingen als gevolg en beleggers zoeken naar alternatieven om toch nog een beetje rendement te maken. Of daarbij op enig moment de inflatie stijgt richting de doelstelling van de ECB, dat durf ik niet te beweren.
Jeroen Blokland is beheerder van Robeco ONE. Deze column verscheen eerder op DFT.
