Column: Applausje voor Draghi

Overigens is dat inmiddels derde rondje goedkope middelen voor banken, TLTRO-III in het jargon, een slimme zet. Details die de uiteindelijke vuurkracht van deze bazooka bepalen, hoeven pas in september te worden ingevuld. De ECB kan dus rustig bekijken hoe ernstig de economische situatie in de eurozone is, maar geeft tegelijkertijd alvast een positief signaal af.

Je hoorde onmiddellijk geluiden dat er met dit instrument geen zicht is dat de ‘doom-loop’ (de onderlinge afhankelijkheid van overheden en banken) in de Eurozone wordt doorbroken. In de ideale Eurozone zouden lokale banken inderdaad geen automatische grootafnemer van lokale overheidsschuld moeten zijn. Maar in deze minder ideale zone zie je inderdaad dat bijvoorbeeld Italiaanse banken goedkope leningen (tegen zeg 0%) deels gebruiken om hoger renderende staatsleningen te kopen (tien-jaars op moment van schrijven 2,55%).

Dat is makkelijk geld verdienen. Maar laten we niet vergeten dat de Fed tijdens de inmiddels vergeten recessie aan het begin van de jaren negentig, toen niemand wist of de toenmalige grootste algemene bank die zou overleven, dezelfde strategie ten gunste van Amerikaanse banken hanteerde. Tot de Fed het in 1994 welletjes vond en enthousiast de rente begon te verhogen. Dat leidde indertijd tot een wereldwijde krach op obligatiemarkten – maar daarover een andere keer.

Het besluit van de ECB was volgens Draghi unaniem. Dat is aardig voor de bühne. In mijn opinie moeten we juist blij zijn dat de ECB – overigens als enige belangrijke Europese instelling – besluiten met gewone meerderheid neemt. Dit komt de slagkracht ten goede. Ik betwijfel overigens dat de beleidsraad inmiddels de beginselen van het democratisch centralisme heeft omhelsd. Voor de niet-marxistisch ingewijden: vrijheid van discussie en kritiek, eenheid in actie! Het lijkt me eerder dat de gebruikelijke verdachten, onder wie Jens Weidmann en Klaas Knot, hun kansen op de opvolging van Draghi niet op voorhand in gevaar wilden brengen met symbolisch verzet.

Ondanks zijn overduidelijke vakkennis, superieure presentatietechniek, ruime werkervaring op topniveau en kennis van vreemde talen (Frans!) werd dwarsligger Weidmann algemeen afgeschreven. Dat komt omdat de Duitse regering liet doorschemeren een Duitser als voorzitter van de Europese Commissie belangrijker te vinden dan een Duitser als ECB-baas (terecht overigens dunkt me). Sinds kort lijkt zijn notering echter weer te stijgen. De omvangrijke banencarrousel voor Europese topfuncties deze zomer, waarbij het politieke en regionale evenwicht bewaakt moet worden, heeft uiteraard een totaal onvoorspelbaar karakter.

Volgt Mark Rutte Donald Tusk op als president van de Europese Raad, dan maakt Klaas Knot geen kans om ECB-baas te worden, ik noem maar iets. Een welwillender en tegelijk zorgwekkender interpretatie van de houding van Weidmann c.s. is dat het de bij uitstek exportgeoriënteerde economieën Duitsland en Nederland zijn die geraakt worden door de wereldwijde economische vertraging. Daarom gaan ze juist nu niet dwarsliggen.

Hoe het ook zij, de ECB klinkt voorzichtig en de rente blijft langer laag. Draghi heeft de bewegingsvrijheid van zijn opvolger tot in 2021 ingeperkt met algemene stemmen. Dit is volgens de Franse journalist Pierre Briançon hét moment om “bravo l’artiste” te roepen. Een applausje kan er wat mij betreft inderdaad ook wel van af.