Column: Slecht zicht

En toen gooide president Trump de overheidsloketten toch maar weer open. Niet dat hij zijn zin had gekregen met zijn muurbudget. Nee, aanleiding was de dreigende verstoring van het vliegverkeer door toenemend ziekteverzuim onder verkeersleiders met een salarisachterstand. Wat ook niet hielp is dat de schuld voor het gedeeltelijk dichtgooien van de overheid door een meerderheid van de Amerikaanse kiezers bij Trump werd gelegd.

Verder houdt het enthousiasme voor het presidentiële stokpaardje, de Mexicaanse muur, ook niet over. Toch is er wel wat te zeggen voor de suggestie van Nobelprijswinnaar Robert Shiller om Trump zijn speeltje maar te geven. Laat het hem maar proberen. Aan illegale immigratie zal het niets veranderen, de muur komt waarschijnlijk vol te staan met voor Trump beledigende graffiti – aldus Shiller. Kortom: weggegooid geld, die muur, maar vooruit, er zijn ergere dingen.

Maar na de ongetwijfeld zoet smakende, voorlopige overwinning van de Democraten is er geen kans dat ze Trump zijn muur alsnog gaan gunnen. Het opengooien van de overheid is vooralsnog tijdelijk en Trump heeft al aangegeven bereid te zijn de overheid opnieuw, gedeeltelijk, dicht te gooien als hij zijn zin niet krijgt. Ook dreigt hij (als alternatief) met het uitroepen van de noodtoestand, om buiten het Congres om de muur te gaan financieren.

Dikke kans dat het Hooggerechtshof hier uiteindelijk een streep door haalt, omdat van een noodtoestand geen sprake is en het budgetrecht van het Congres hiervoor niet buiten werking mag worden gesteld. Ach, voor de Verenigde Staten kijken we inmiddels niet meer op van een constitutionele crisis meer of minder. Beide opties lijken me voor Trump niet erg aantrekkelijk.

De weg via de noodtoestand loopt uiteindelijk uit op een nederlaag, wat pijnlijk is voor iemand die zichzelf tot vervelens toe als een chronische winnaar ziet. Het binnenkort weer gedeeltelijk sluiten van de overheid zal zijn populariteit verder doen afnemen. Verliesnemen lijkt de meest raadzame optie. En Trump heeft – eerlijk is eerlijk – inmiddels bewezen dat hij dat kan.

Laat Trump het bij deze sluitingsepisode, dan zal de kiezer dit stukje Amerikaanse folklore waarschijnlijk snel weer vergeten. Bijkomend voordeel is dat de verhoging van het schuldenplafond die binnenkort noodzakelijk wordt, dit keer zonder veel heisa zal verlopen, omdat iedereen zijn bekomst nu wel heeft van begrotingsspelletjes.

Het komt dan ook niet tot een gedeeltelijk in gebreke blijven van de Amerikaanse overheid als het gaat om betalingen van rente en aflossing op de overheidsschuld. Dat had gemakkelijk tot een verdere afwaardering van het rapportcijfer van de Amerikaanse kredietwaardigheid kunnen leiden.

De ervaring leert dat de economische effecten van een tijdelijk gedeeltelijk sluiten van de overheid op lange termijn nihil zijn. Goed, op korte termijn krijg je natuurlijk een dipje, bijvoorbeeld door uitgestelde consumptie, maar dat maak je later weer goed.

Nadeel is ook dat het zicht op de onderliggende dynamiek van de Amerikaanse economie slechter wordt. Enerzijds door tijdelijke verstoringen van de trend, maar ook om het simpele feit dat economische data (die immers van overheidswege worden verstrekt) met vertraging beschikbaar komen.

En dan is er ook nog het probleem dat de Amerikaanse data over het eerste kwartaal de laatste jaren moeilijk te begrijpen waarden laten zien. Waarschijnlijk is dit het gevolg van een onjuiste seizoenscorrectie, maar we weten het fijne hier nog steeds niet van.

Maar wacht eens! Extra gebrekkige data kunnen ook een voordeel zijn. Het geeft de Amerikaanse centrale bank een aanvullend argument om geduld te betrachten bij eventuele verdere monetaire verkrapping en balansverkorting.

Het slechte zicht noopt tot voorzichtig manoeuvreren. En dat slechte zicht beperkt zich overigens niet alleen tot de Amerikaanse economie. Het zicht op de Chinese economie verdwijnt ook door het Chinese Nieuwjaar.

Door de maankalender verspringt de datum daarvan ieder jaar, niet principieel onoplosbaar voor rekenmeesters zou je zeggen, maar toch. De komende twee maanden moeten we extra voorzichtig zijn bij de interpretatie van Chinese cijfers. Nog een argument voor terughoudendheid van centrale banken. Overbodig hieraan toe te voegen dat financiële markten dit niet als slecht nieuws zullen beschouwen.

Deze column is eerder verschenen op DFT. Léon Cornelissen is hoofdeconoom van Robeco.