Koerswijziging ECB geen reden voor ongerustheid

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de afgelopen jaren alles uit de kast getrokken om de economische groei in Europa weer op gang te krijgen. De rente werd verlaagd tot en zelfs onder het nulpunt. Daarnaast startte de bank een programma voor het opkopen van staatsobligaties en later ook andere activa. Dit heet monetaire verruiming, oftewel Quantitative Easing (QE) in het Engels. “Door dit beleid leveren veilige staatsobligaties nauwelijks meer wat op”, legt Lukas Daalder, chief investment officer bij Robeco Investment Solutions, uit. “Sommige leningen hebben zelfs een negatieve rente, zodat investeerders moeten betalen om ze aan te houden. Om toch een positief rendement te boeken, moeten beleggers hun geld steken in meer risicovolle activa.”

Met de maatregelen duwde de ECB beleggers indirect van staatsobligaties naar bedrijfsobligaties en aandelen. Mede dankzij de instroom die zo op gang kwam, werden de beurskoersen omhoog geduwd. Beleggers hebben al enkele mooie beursjaren achter de rug. “De gedachte achter het ECB-beleid is dat het positieve sentiment op financiële markten doorsijpelt naar de economie. In mijn ogen is het een omslachtige en vooral inefficiënte aanpak. Maar de bank heeft nu eenmaal niet het mandaat om rechtstreeks geld in de Europese economie te pompen, bijvoorbeeld via grote infrastructuurprojecten.”

Inmiddels is de Europese economie goed op stoom met een groei van ruim 2% in 2017. Het moment komt steeds dichterbij dat de bank stopt met QE en een begin maakt met het verkopen van alle aankopen van de afgelopen jaren. In totaal heeft de ECB voor bijna EUR 2.000 miljard staatsleningen en andere activa gekocht: circa EUR 4.000 voor elke inwoner van de EU. Het afbouwen van deze enorme balanspositie wordt monetaire verkrapping genoemd, oftewel QT: Quantitative Tightening. In de ogen van Daalder is dat niet iets waar beleggers zich nu veel zorgen om hoeven te maken: “Centrale banken slagen er heel goed in om hun plannen van tevoren aan te kondigen zonder dat ze de financiële markten nerveus maken. De Amerikaanse Federal Reserve heeft eind september bijvoorbeeld laten weten dat ze een begin gaat maken met QT. In Europa kondigde ECB-voorzitter Mario Draghi eind oktober aan, dat hij van plan is om in de tweede helft van 2018 te stoppen met QE. In beide gevallen leidde dat nieuws niet tot onrust op de aandelenmarken.”

Een andere reden waarom Europese beleggers zich voorlopig geen zorgen hoeven te maken over Quantitative Tightening is dat het waarschijnlijk nog enige tijd duurt voordat de ECB een begin maakt met het van de hand doen van alle door haar gekochte activa. “In de Verenigde Staten stopte de Federal Reserve in 2015 met het opkopen van staatsobligaties. De bank heeft pas net een begin gemaakt met QT”, legt Daalder uit. “Als de ECB een vergelijkbare planning aanhoudt, komt dat hier pas na 2020 aan de orde. Daar komt bij, dat de bank het economisch herstel niet in de wielen wil rijden. Als de onrust op de financiële markt opeens toeneemt, zal de ECB langer doorgaan met het opkopen van staatsobligaties of de beslissing voor zich uitschuiven om te beginnen met de verkoop van alle gekochte leningen.”

Het begin van QT betekent dus niet het einde van het economisch herstel en het goede klimaat op aandelenmarkten. Wel kunnen andere zaken mogelijk een bedreiging vormen, analyseert Daalder: “Als de inflatie sneller stijgt dan verwacht, kan dat de vrees voor renteverhogingen aanwakkeren. Dat geldt met name voor de Verenigde Staten. De verwachting is dat de Amerikaanse economie met 2,3% groeit in 2018, maar de kans is groot dat de werkelijke groei straks hoger uitpakt. De laatste kwartalen is al een versnelling van de groei zichtbaar, de arbeidsmarkt is vrij krap en mogelijk krijgt de economie nog een extra impuls door de belastingplannen van Trump. De onevenwichtigheden in de Chinese economie vormen in potentie een andere risicofactor. Maar het is nadrukkelijk niet zo, dat er na een bepaald aantal goede jaren automatisch een correctie volgt. Een economische groeifase zal nooit door ouderdom aan zijn einde komen.”

Wilt u automatisch op de hoogte blijven van onze maandelijkse beleggingsvisie? Stel dan uw abonnement op de Robeco Beleggingsvisie in.