Voedselverspilling: van het veld naar de vuilnisbelt

In bijna elk huishouden verdwijnen etensrestjes of voedingsproducten die over datum zijn, in de vuilnisbak. In Nederland wordt ongeveer een kwart van het voedsel verspild, volgens onderzoek van het Voedingscentrum. Daarmee behoort ons land overigens niet eens tot de grootste verspillers. De Verenigde Naties (VN) hebben in 2016 berekend dat in Noord-Amerika maar liefst 30% tot 40% van de volledige voedselproductie verloren gaat. In minder welvarende gebieden - zoals landen in Zuidoost-Azië - is dat volgens de VN slechts 10%.

Het is natuurlijk zonde om geld uit te geven aan voedsel dat uiteindelijk in de vuilnisbak verdwijnt. De 41 kilo die de gemiddelde Nederlander elk jaar verspilt, is in de winkel circa €150 waard. De feitelijke schade is echter nog veel groter. Door verspilling dreigt bijvoorbeeld voedselschaarste toe te nemen. Volgens de VN lijden wereldwijd ruim 800 miljoen mensen honger. Dat aantal kan verder oplopen door de groei van de wereldbevolking en door oogstopbrengsten die mogelijk sterker gaan fluctueren als gevolg van klimaatverandering. Ten slotte komen er veel broeikasgassen vrij uit rottende voedingsresten. De VN heeft berekend dat het jaarlijks gaat om maar liefst 4,4 gigaton CO2. Dat is bijna evenveel als de jaarlijkse uitstoot van China.

Het is geen wonder dat steeds meer organisaties actie ondernemen om voedselverspilling tegen te gaan. Als onderdeel van een serie duurzame doelen, streeft de VN er bijvoorbeeld naar om de wereldwijde verspilling in de periode tot 2030 te halveren. In Nederland is begin maart de campagne ‘Hoe #verspillingsvrij ben jij’ gestart. Als onderdeel daarvan krijgen mensen onder meer de tips om regelmatig te kijken wat er het eerst op moet van hun voorraad, of om meer te vertrouwen op hun eigen zintuigen in plaats van alleen de houdbaarheidsdatum.

Huishoudens zijn lang niet de enige bron van voedselverspilling. Een deel van de voeding blijft achter in de supermarkt, bijvoorbeeld omdat de houdbaarheidsdatum is verstreken of omdat groente en fruit soms wat vreemd gevormd zijn. Winkelketens spelen hier steeds beter op in. Bijvoorbeeld door artikelen flink af te prijzen als de houdbaarheidsdatum bijna is bereikt en door afwijkende groente en fruit als buitenbeentjes te verkopen. Aan het begin van de voedingsketen kan echter nog veel meer winst geboekt worden.

Zo gaat bij het oogsten van groente en fruit gemiddeld een vijfde van de productie verloren. De verspilling bij het verwerken en verpakken van voedingsmiddelen kan oplopen tot 10%. Het RobecoSAM Sustainable Food Equities Fund belegt wereldwijd in bedrijven met slimme oplossingen om gewassen efficiënter van het land te krijgen, of om voedsel zodanig te verwerken dat er minder verloren gaat en het langer goed blijft. Dit soort verbeteringen speelt – net als het tegengaan van voedselverspilling door huishoudens - een grote rol bij het veiligstellen van de voedselvoorziening en het terugdringen van de CO2-uitstoot.